Recenzja książki pt. „Pożegnaj wagę” autorstwa Josepha Ciarrochi, Ann Bailey oraz Russa Harrisa
“Pożegnaj wagę”, książka autorstwa Josepha Ciarrochi, Ann Bailey oraz Russa Harrisa, nie jest typowym poradnikiem, dostarczającym kolejnych wskazówek dotyczących tego, jak zmniejszyć swoją wagę poprzez stosowanie specyficznej diety czy planu ćwiczeń. Nie jest także vademecum obiecującym osiągnięcie szczupłej sylwetki i pełni życiowego szczęścia w kilka tygodni. „Pożegnaj wagę” niczego nie zapewnia, lecz zachęca do spojrzenia na problem posiadanej wagi i zadowolenia z własnej sylwetki od innej strony niż powszechnie ujmują to autorzy wielu poradników, czy osoby oferujące tzw. diety-cud. Książka napisana jest w duchu terapii akceptacji i zaangażowania (ACT). Jak to bywa w tym podejściu terapeutycznym, całkiem przewrotnie, temat wagi wydaje się być wątkiem pobocznym w stosunku do kwestii związanych z wartościowym życiem, jakie chcemy prowadzić bez względu na wagę i wygląd własnego ciała. Autorzy w obrazowy sposób pokazują, że stawianie redukcji wagi wysoko w hierarchii życiowych celów oraz uzależnianie od niej zaangażowania w docelowe wartościowe działanie prowadzi na manowce – nasila wewnętrzną walkę i procesy nadmiernej samokontroli, zawęża uwagę do kwestii jedzenia, prędzej czy później przynosząc skutki odwrotne od oczekiwanych – rezygnację z restrykcyjnej diety i ambitnego programu ćwiczeń fizycznych oraz wzrost wagi.
Zgodnie z myślą przewodnią terapii ACT autorzy wychodzą od zdefiniowania wartości – tego, co najważniejsze i niezmienne w życiu każdej osoby. Dalej, w zręczny, pełen metafor sposób pokazują, jak praca naszych umysłów kieruje nas na drogę oddalającą nas od życia, jakie chcemy prowadzić. Książka przepełniona jest ćwiczeniami, które mają na celu wydostanie się z pułapki nadmiernego zaufania do własnego umysłu i naszych procesów myślowych. Techniki tzw. defuzji (w skrócie - dystansowania się wobec treści myśli) zajmują znaczącą część książki. Autorzy odnoszą się także do takich trudnych doświadczeń jak stres i złość i pokazują, w jaki sposób wykorzystać uważność (umiejętność skupienia na tym, co jest tu i teraz), by pomóc sobie nabierać większej gotowości do funkcjonowania w zgodzie z posiadanymi wartościami pomimo odczuwania mniej przyjemnych emocji. Wszystkie opisywane techniki defuzji, uważności i akceptacji (rozumianej jako gotowość do przyjęcia doświadczenia nieprzyjemnych emocji i doznań) mają kierować do jednego celu – zbliżenia się do prowadzenia życia w zgodzie z naszymi wartościami.
Temat pracy nad wagą, dietą i aktywnością fizyczną wyprowadzony został od strony wartości, jaką jest zdrowie. Autorzy dostarczają ogólnych wskazówek, dotyczących prowadzenia zdrowego stylu życia. W żadnym jednak momencie nie ograniczają się do rekomendowania konkretnych postępowań dietetycznych, nie dostarczają planu ćwiczeń, czy rozpiski codziennej diety. Praca nad wagą przedstawiona jest w książce jako praca nad własnym zdrowiem i wpleciona jest w informacje i ćwiczenia dotyczące radzenia sobie z trudnymi myślami, emocjami i doznaniami, które często wspierają niezdrowe nawyki żywieniowe i w zakresie aktywności.
„Pożegnaj wagę” to przewodnik po tym, jak podchodzić do niezdrowych nawyków, które prowadzą do nadwagi pod wpływem samokrytycznych myśli i nieprzyjemnych emocji. Skorzystają z niego nie tylko osoby z problemami z utrzymaniem pożądanej wagi, ale także te z niską samooceną, żyjące niezdrowo, czy doświadczające wielu krytycznych myśli na swój temat – pragnących to zmienić. Książka podzielona została na dwie części: pierwszą, w której uczymy się poznawać własne wartości, trudne myśli, emocje, doznania z ciała i wewnętrzną walkę i drugą, uczącą pracy nad poprawą jakości swojego życia. Umieszczony na końcu książki aneks zawiera siedmiotygodniowy program, pozwalający na praktyczne wdrożenie umiejętności uczonych we wcześniejszych rozdziałach książki. Z materiałów skorzystać może każdy z nas zupełnie samodzielnie; mogą one także stanowić cenny dodatek czy też bazę pod terapeutyczną pracę z osobami, które chciałyby poprawić jakość swojego życia, żyć zdrowo i skupić się na chwili obecnej.
dr Maria Cyniak-Cieciura
psychoterapeuta poznawczo-behawioralny
adiunkt na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS
