Aldous Huxley (1884–1963), uważany za największego erudytę wśród pisarzy dwudziestego wieku, dwukrotnie podejmował próbę przedstawienia w powieści swoich wizji naszej cywilizacji i jej przyszłości. Pierwsza utopia Nowy Wspaniały Świat, chyba najbardziej znana jego książka z lat trzydziestych, jest zimnym, przerażającym obrazem możliwych skutków rozwoju nauki i technologii. Druga utopia "Wyspa" (1962) jest z kolei próbą odpowiedzi na wielkie człowiecze pytanie o sens, udzielonej pod koniec życia autora.
W warstwie powieściowej WYSPY dziennikarz z Anglii, który podróżuje po Dalekim Wschodzie, także jako emisariusz żądnego ekspansji magnata naftowego, trafia w dramatycznych okolicznościach na wyspę, której mieszkańcy nie przyjmują do swojego grona osób reprezentujących cywilizację przemysłową. Odkrywa tam idylliczne społeczeństwo, które potrafi zadbać o pełne człowieczeństwo i wykorzystanie potencjału każdej jednostki, bazując na religiach Wschodu i racjonalnym ograniczeniu dostępu do nowoczesnej technologii. Jego studia zasad życia wyspy przeplecione zostały z przewartościowaniem własnej drogi życiowej, zawierającym zapewne refleksje autobiograficzne.
Rosnąca afirmacja dla wyspiarzy walczy z cynizmem, niezbędnym do spełnienia jego misji, które spowoduje zburzenie ich raju.
"Wyspa" może zachwycić głębokim humanizmem, ale równie dobrze spowodować oburzenie swoją antydewocyjnością lub radykalizmem niektórych sugestii. Jeśli pamiętamy, że od napisania "Wyspy" minęło ponad 40 lat, zadziwia jak wiele idei propagowanych w książce nadal pozostaje w zgodzie z modami, którymi żyjemy dzisiaj: "zrównoważony rozwój" z ograniczeniem industrializacji, antymilitaryzm, ochrona środowiska, brak akceptacji dla bałwochwalczej konsumpcji i zwrot ku duchowości. W tym zakresie stworzona przez Huxleya bajka była prorocza. Huxley zajmuje się obszernie edukacją, prezentując niekiedy propozycje zaskakujące i drastyczne, jak powszechna inicjacja seksualna w ramach programu szkolnego. Choć szokujące, jego propozycje są niezwykle cenne - pobudzają do myślenia. Mogą pociągać trafnością obserwacji psychologicznej każdego czytelnika, niezależnie od tego, jak dalece spodobają mu się prezentowane w książce zasady religijno-filozoficzne życia wyspiarzy. Nie trzeba wgłębiać się w tajniki buddyzmu mahajana i tantryzmu, żeby dostrzec, że wyspiarze wchłaniają nieoczekiwaną kombinację racjonalnego "chodzenia po ziemi" z mistycyzmem w różnych wydaniach. Łatwy do zaakceptowania jest na pewno sympatyczny wynalazek gadającego ptaka, który ciągle upomina o konieczności w pełni świadomego uczestniczenia i doznawania, wrzeszcząc "Uwaga! Tu i teraz, chłopcy!".
