Większość osób zmagających się z jakimś zaburzeniem doświadcza też innych problemów lub zaburzeń współistniejących. Rodzi to wiele pytań o to, z których protokołów terapii korzystać, jakie interwencje wdrażać i w jakiej kolejności.
Naprzeciw tym wątpliwościom wychodzi niniejszy program terapeutyczny, dotyczący zaburzeń emocjonalnych – lękowych i nastroju (depresyjnych). Jest to protokół ujednolicony, ponieważ obejmuje zintegrowany zestaw procedur terapeutycznych skutecznych w przypadku całej grupy zaburzeń. Jest to także protokół transdiagnostyczny, ponieważ stworzono go z myślą o efektywnej pracy nad wszystkimi zaburzeniami emocjonalnymi, jakie mogą współwystępować u jednej osoby.
Program terapeutyczny skupia się na zestawie cech predysponujących do rozwoju zaburzeń emocjonalnych: temperamentalnej skłonności do częstego przeżywania silnych negatywnych emocji (neurotyzmie), negatywnym ocenianiu własnych przeżyć emocjonalnych oraz skłonności do unikania i tłumienia emocji, czyli stosowania nieadaptacyjnych strategii regulacji emocjonalnej. Kładzie duży nacisk na pracę z emocjami, co czyni go wyjątkowym wśród protokołów terapii poznawczo-behawioralnej.
Autorzy, po wprowadzeniu teoretycznym oraz przedstawieniu wyników badań potwierdzających skuteczność opisywanej metody, szczegółowo wyjaśniają, jak planować i prowadzić terapię. Prezentują pełen opis programu składającego się z ośmiu modułów, z których każdy został zilustrowany licznymi przykładami. Terapia koncentruje się na rozwijaniu uważnej świadomości emocji, rewizji automatycznych ocen poznawczych, zmianie tendencji do działania pod wpływem emocji oraz stosowaniu procedury ekspozycji. Podręcznik zawiera również informacje na temat diagnozy funkcjonalnej i zastosowania niniejszego protokołu leczenia w psychoterapii grupowej.
Uzupełnieniem podręcznika terapeuty jest poradnik, który zawiera przegląd umiejętności, jakich nabywa się w trakcie terapii, oraz testy, zadania domowe i formularze.
Formularze dostępne TU
„Przecież ja od dawna właśnie tak prowadzę terapię!” – powie wielu psychoterapeutów poznawczo-behawioralnych po przeczytaniu tego podręcznika. Po latach badań skuteczności protokołów terapeutycznych specyficznych dla zaburzeń i kształcenia w dziedzinie psychoterapii zapożyczone od filozofów pytanie o techniki konieczne i wystarczające do efektywności terapii pozostaje aktualne. Autorzy wyekstrahowali wspólne dla wielu zaburzeń (transdiagnostyczne) procesy podtrzymujące zaburzenie i metody interwencji wspólne dla różnych protokołów terapeutycznych. Przyszłość zapewne przyniesie kolejne badania nad protokołem opisanym w tej książce, tymczasem jest to lektura obowiązkowa dla psychoterapeutów i osób kształcących się w dziedzinie psychoterapii.
dr n. med. Agnieszka Popiel
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Szkoła Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej
Tworząc protokoły pracy terapeutycznej, badacze i praktycy coraz częściej zwracają uwagę, że wielu pacjentów ma więcej niż jedną diagnozę zaburzenia psychicznego, a rosnąca liczba diagnoz i dostępnych dla nich protokołów sprawia, że terapeutom coraz trudniej jest śledzić na bieżąco dokonania nauki i prowadzić najbardziej efektywną terapię. Transdiagnostyczny model terapii umożliwia opracowanie konceptualizacji problemu pacjenta poprzez znalezienie części wspólnych zaburzeń, dzięki czemu nie trzeba leczyć każdego zaburzenia oddzielnie, co umożliwia pacjentowi szybsze uzyskanie całościowej pomocy i zwiększa szanse na trwałą poprawę. Niniejsza książka to publikacja, którą powinien znać każdy skuteczny terapeuta.
Agnieszka Wroczyńska
psychoterapeutka poznawczo-behawioralna, superwizorka PTTPB
ARTYKUŁY I RECENZJERecenzja - Zdrowa GłowaSiła prostoty - Fundacja Psycho-Edukacja dr Konrad AmbroziakWprowadzenie do ujednoliconego protokołu leczenia - fragment podręcznika
Program terapeutyczny dotyczy takich zaburzeń emocjonalnych (lękowych i nastroju), jak:
- zaburzenie paniczne z objawami lub bez objawów agorafobii;
- fobia społeczna;
- zaburzenie lękowe uogólnione;
- zaburzenie stresowe pourazowe;
- zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne;
- depresja.
Opracowano go także z myślą o blisko powiązanych problemach, takich jak:
- hipochondria;
- doświadczanie dysocjacji (poczucie nierealności);
- nadużywanie alkoholu lub środków odurzających wynikające z przeżywania silnego afektu negatywnego, na przykład lęku lub depresji.
Program terapeutyczny pomaga kształtować następujące umiejętności:
- uważną świadomość emocji, czyli obdarzanie uwagą własnych przeżyć emocjonalnych, powstrzymanie się od oceniania i koncentrację na teraźniejszości;
- podważanie automatycznych myśli związanych z zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi oraz elastyczność poznawczą;
- rozpoznawanie i modyfikację problemowych tendencji do działania pod wpływem emocji, czyli zachowań emocjonalnych;
- zwiększanie świadomości doznań fizycznych i tolerancji dla nich poprzez ekspozycję interoceptywną.
Dr David H. Barlow – psycholog, psychiatra, wiodący ekspert w dziedzinie poznawczo-behawioralnej terapii lęku i powiązanych zaburzeń emocjonalnych. Jest założycielem Phobia and Anxiety Disorders Clinic na University at Albany, w której opracowano i przetestowano wiele jego protokołów klinicznych, a także światowej sławy Center for Anxiety and Related Disorders na Boston University. Jest redaktorem serii podręczników terapeuty i poradników pacjenta Treatments That Work, a także podręcznika The Oxford handbook of clinical psychology. Doktor Barlow opublikował przeszło 600 artykułów i rozdziałów w książkach, a także ponad 80 książek i podręczników klinicznych, głównie poświęconych charakterystyce i terapii zaburzeń emocjonalnych oraz metodologii badań klinicznych.
Dr Todd J. Farchione – profesor nadzwyczajny Department of Psychological and Brain Sciences (Center for Anxiety and Related Disorders) Boston University. W swoich badaniach skupia się na charakterystyce, diagnozie i terapii zaburzeń lękowych, zaburzeń nastroju i zaburzeń z nimi związanych. Opublikował ponad 60 artykułów i rozdziałów w książkach o tej tematyce.
Dr Shannon Sauer-Zavala – adiunkt naukowy Department of Psychology Boston University, a także dyrektor Unified Protocol Training Institute. W swoich badaniach skupia się na identyfikacji czynników podtrzymujących objawy w szerokim spektrum zaburzeń psychicznych i wykorzystaniu tych informacji do optymalizacji terapii popularnych zaburzeń współistniejących. Doktor Sauer-Zavala opublikowała ponad 60 prac z tej dziedziny, a jej badania finansuje obecnie National Institute of Mental Health.
Dr Heather Murray-Latin – adiunkt naukowy Department of Psychological and Brain Sciences Boston University.
Dr Jacqueline R. Bullis – wykładowca Department of Psychiatry Harvard Medical School, prowadzi też badania kliniczne na oddziale zaburzeń depresyjnych i lękowych McLean Hospital. Ukończyła studia doktoranckie z zakresu psychologii klinicznej na Boston University.
Dr Kristen K. Ellard – wykłada psychologię w Harvard Medical School, pracuje też jako psycholog oraz prowadzi badania kliniczne na oddziale psychiatrycznym (w centrum innowacyjnej terapii zaburzenia afektywnego dwubiegunowego) i na oddziale terapii neurologicznej Massachusetts General Hospital.
Dr Kate H. Bentley – pracownik naukowy i badawczy Massachusetts General Hospital i Harvard Medical School. Ukończyła studia doktoranckie z zakresu psychologii klinicznej na Boston University.
Dr Hannah T. Boettcher – doktorantka w VA Medical Center w Lexington (w stanie Kentucky). Ukończyła studia doktoranckie z zakresu psychologii klinicznej na Boston University.
Dr Clair Cassiello-Robbins – ukończyła studia doktoranckie z zakresu psychologii klinicznej na Boston University.
W tekście niefortunnie użyto kalki językowej „wywiad motywujący" (dla ang. motivational interviewing) zamiast „dialog motywujący". Terminologia zostanie zmieniona przy dodruku.
PATRONATPolskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej
Zdrowa Głowa
Uczę się ACT
Fundacja Rozwoju Mindfulness
SPIS TREŚCI
O autorach
O serii
Podziękowania
Część 1
Wstępne informacje dla terapeutów
Rozdział 1
Wprowadzenie do ujednoliconego protokołu leczenia
Rozdział 2
Podstawowe zasady terapii i zarys procedur terapeutycznych
Rozdział 3
Dodatkowe informacje dla terapeutów
Rozdział 4
Zarys formuły terapii i procedur
Część 2
Terapia
Rozdział 5
Pierwsza sesja: diagnoza funkcjonalna i przedstawienie programu terapeutycznego
Rozdział 6
Moduł 1: wyznaczenie celów i wzmocnienie motywacji
Rozdział 7
Moduł 2: zrozumienie emocji
Rozdział 8
Moduł 3: uważna świadomość emocji
Rozdział 9
Moduł 4: elastyczność poznawcza
Rozdział 10
Moduł 5: przeciwdziałanie emocjonalnym zachowaniom
Rozdział 11
Moduł 6: rozpoznawanie doznań fizycznych i mierzenie się z nimi
Rozdział 12
Moduł 7: ekspozycja na emocje
Rozdział 13
Farmakoterapia w przypadku zaburzeń lękowych, depresyjnych i pokrewnych zaburzeń emocjonalnych
Rozdział 14
Moduł 8: docenienie osiągnięć i widoki na przyszłość
Rozdział 15
Wykorzystanie ujednoliconego protokołu leczenia w terapii grupowej
Słowniczek najważniejszych pojęć
Bibliografia
Podmiot odpowiedzialny za bezpieczeństwo produktu: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o.o.
ul. Bema 4/1A 81-753 Sopot (PL) adres e-mail:gwp@gwp.pl
Bezpieczeństwo:
Zgłoszenia incydentów związanych z bezpieczeństwem użytkowania produktów prosimy wysyłać na adres
dyrektywa.gpsr@gwp.pl
