Kiedy stosunkowo nie tak dawno terapia schematów, jako tzw. trzecia fala CBT zaczęła zyskiwać popularność, ewentualne zastosowanie jej, bądź jej elementów w pracy z dziećmi i młodzieżą rozważano co najwyżej w odniesieniu do terapii nastolatków z nieprawidłowo kształtującą się osobowością. Wiele się w tej kwestii zmieniło, czego najlepszym dowodem jest Terapia schematów dzieci i młodzieży.
Osadzony stabilnie w „duchu terapii schematów” podręcznik stanowi obszerne, a jednocześnie syntetyczne i praktyczne zestawienie szeregu zagadnień, których uwzględnienie jest niezbędne lub ważne dla diagnozy, konceptualizacji i terapii młodego pacjenta.
Po pierwsze – wykłada teorię z zakresu rozwoju osobowości, z uwzględnieniem różnych modeli. Szczególnie zaś podkreśla zadania i konflikty rozwojowe na poszczególnych etapach życia dziecka – od narodzin, po wczesną dorosłość. Tym samym autorzy uwydatniają znaczenie brania po uwagę specyfiki funkcjonowania człowieka w danych przedziałach rozwoju.
Następnie – przedstawia propozycje technik oraz strategii diagnostycznych i terapeutycznych dostosowanych do możliwości i ograniczeń młodego pacjenta w określonym zakresie wieku. Bezsprzeczną zaletą jest tutaj bogactwo „oferty” obejmującej dzieci najmłodsze, wobec których dość trudno znaleźć ciekawe (dla nich samych) i skuteczne metody, czy narzędzia.
Dalej – uwzględnia rolę rodziców i relacji rodziny jako elementów nie do pominięcia w psychoterapii dziecka. Przy czym autorzy nie poprzestają tu na uczynieniu z rodzica kooterapeuty, czy „podwykonawcy”, lecz traktują jako podmiot oddziaływań terapeutycznych, z nawiązaniem do terapii systemowej. W tym obszarze także otrzymujemy szereg konkretnych propozycji, wskazówek i metod.
Na podkreślenie zasługuje też aspekt „użytkowy”, w sensie łatwości korzystania, czemu sprzyjają przede wszystkim:
- przejrzysta, uporządkowana formuła, która umożliwia bardzo sprawne odnajdywanie odpowiednich treści pomocnych w pracy w konkretnych przypadkach,
- dokładne opisy danych technik i strategii, stanowiące praktycznie kompletną, szczegółową instrukcję postępowania,
- materiały on-line, które dostarczają gotowych narzędzi do pracy – diagnozy i terapii.
Sądzę, że nikt, pracujący z pacjentami dziecięcymi i młodzieżowymi, zapoznając się z propozycjami, jakie oferują w tej książce autorzy – nie będzie miał wątpliwości, co do tego, że są oni praktykami i to, co przekazują nam w swoim podręczniku zostało zweryfikowane w toku ich własnej pracy.
Wszystko to sprawia, że otrzymujemy niezwykle interesującą, użyteczną i pobudzającą – nomen omen – do nie schematycznego wspierania młodego pacjenta (i jego rodziców) w radzeniu sobie z trudnościami i kształtowaniu Zdrowego Dorosłego.
Emilia Link – Dratkowska - psycholog kliniczny, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny
